Conrad Gessner

Historiae animalium liber III qui est de Avium natura - 1555

De Pullis Gallinaceis

transcribed by Fernando Civardi - translated by Elio Corti

459

 


The navigator's option display ->  character ->  medium is recommended

[459] F. et G.

F & G

De iis quae circa salubritatem pullorum gallinaceorum, et apparatum ad cibum et remedia considerantur, abunde dictum est in Gallinacei historia.

In the search about the gallinaceous genus it has been abundantly spoken on those things concerning the health of the chicks of hen, as well as how the food and the medicines must be prepared.

H.

H

a. Pullus generale vocabulum est omnium alitum: et quadruped<i>um etiam quorundam foetus pulli dicuntur, ut equi et asini, unde pullini dentes, Grapaldus. Pullos dicimus parvos foetus quorumcunque animalium, sed praecipue avium: et inter eas gallinarum praecipue per excellentiam. Sed iumentorum quoque, ut Graeci πῶλον, nos füle. Ranae pullos Horatius dixit[1], de apibus novellis Columella. Quia tu gallinae filius albae, Nos viles pulli nati inf{o}elicibus ovis, Iuvenalis[2]. Quinetiam arborum atque plantarum pullos dicimus, ut Plinius[3], unde verba pullulare, pullescere, pullulascere. Pullatio, foetura pullorum, Columellae[4]. Pullities ipsa pullatio vel pulli ipsi: qua voce idem utitur de turture, anseribus et apibus. Georg. Alexandrinus in priscarum vocum enarratione, pullicium, (pulliciem legendum arbitror) interpretatur foeturam pullorum e Varronis lib. 3.[5] Pullinus, quod est pulli. unde pullini dentes, quos primum equi faciunt. Pullarius, qui pullorum curam habet. et qui e pastu pullorum captat auspicia, ut in Gallo h. ostendimus[6].

a. Chick is a term generally used for all the birds: and also the newborns of some quadrupeds are said pulli - babies or colts, as horses and donkeys, whence pullini teeth . milk teeth, Francesco Mario Grapaldi. We call pulli the offspring of whatever animal, but above all of the birds: and among them for excellence above all of the hens. But also of burden beasts, as Greeks pôlon - colt / filly, so we say füle. Horace said pulli of the frog, Columella told it for the young bees. Because you are child of a white hen, we are worthless chicks hatched from unlucky eggs, Juvenal. In truth we say pulli - tillers - of the trees and of the plants as Pliny, from which the verbs pullulare, pullescere, pullulascere - to bud. Pullatio - brooding - for the incubation of the chicks, in Columella. Pullities means the brooding in itself or the chicks: we use this term evenly for turtle dove, geese and bees. Giorgio Merula in Enarrationes vocum priscarum interprets pullicium (I think it must be read pulliciem) as the offspring of the chickens inferring it from the 3rd book of De re rustica by Varro. Pullinus means what is of the chick. From which pullini teeth - milk teeth, those the horses utter for the first time. Pullarius - the poulterer, he who takes care of the chickens. As well as - the keeper of the holy chickens - he who draws the omens from the manner the chickens are eating, as we explained in the paragraph h of the Cock.

c. Alulen, id est cibus pullorum, Vetus Glossographus Avicennae. Insipere, farinam iacere pultis, (lego pullis.) Unde dissipare, obsipare, ut cum rustici dicunt, Obsipa pullis escam, Festus[7].

¶ c. Alulen, that is the food of the chickens, the ancient glossographer of Avicenna. To throw inside, to throw the flour to pultis (I correct with pullis). From which to dissipate, to throw, as when the farmers say: Throw the food to the chickens, Festus.

h. C. Claudio, M. Perpenna coss. pullus gallinaceus quadrupes natus, Iulius Obsequens[8]. Vide supra in Gallina b. ¶ De auguriis vel auspiciis e pullis, leges in Gallo h. Adversus grandines olim agnum aut pullum immolabant, Caelius Calcagninus in libro de re nautica.

¶ In the consulship of Caius Claudius and Marcus Perpenna a gallinaceous chick was born with four legs, Julius Obsequens. See before in the paragraph b of the Hen. ¶ About the prophecies or the auspices inferred from chickens you can read in the paragraph h of the Cock. In the past against the hailstorms they immolated a lamb or a chicken, Celio Calcagnini in the treatise De re nautica.


459


[1] Sermones - Satire - II 3,314-317: Absentis ranae pullis vituli pede pressis | unus ubi effugit, matri denarrat, ut ingens| belua cognatos eliserit: illa rogare, | quantane? Num tantum, sufflans se, magna fuisset?

[2] Satira XIII 141-142.

[3] Naturalis historia XXVII,131: Circa Ariminum nota est herba quam reseda vocant. Discutit collectiones inflammationesque omnes. Qui curant ea, addunt haec verba: Reseda, morbos reseda; scisne, scisne, quis hic pullus egerit radices? Nec caput nec pedes habeat. haec ter dicunt totiensque despuunt.

[4] De re rustica VIII,5,9: Plerique tamen etiam ab aestivo solstitio non putant bonam pullationem, quod ab eo tempore, etiam si facile educationem habent, iustum tamen non capiunt incrementum.

[5] Nei testi di Varrone a mia disposizione sia pullicium che pulliciem sono introvabili. In Enarrationes vocum priscarum di Merula (apud Gryphium, Lugduni, 1549) si legge addirittura publicium: Publicium a pullis derivatur et est foetura pullorum lib. 3 Varro.

[6] De divinatione I,35,77: Quid? Bello Punico secundo nonne C. Flaminius, consul iterum, neglexit signa rerum futurarum magna cum clade rei publicae? Qui exercitu lustrato cum Arretium versus castra movisset et contra Hannibalem legiones duceret, et ipse et equus eius ante signum Iovis Statoris sine causa repente concidit nec eam rem habuit religioni, obiecto signo, ut peritis videbatur, ne committeret proelium. Idem, cum tripudio auspicaretur, pullarius diem proelii committendi differebat. Tum Flaminius ex eo quaesivit, si ne postea quidem pulli pascerentur, quid faciendum censeret. Cum ille quiescendum respondisset, Flaminius: "Praeclara vero auspicia, si esurientibus pullis res geri poterit, saturis nihil geretur!" Itaque signa convelli et se sequi iussit. Quo tempore cum signifer primi hastati signum non posset movere loco, nec quicquam proficeretur [?] plures cum accederent, Flaminius re nuntiata suo more neglexit. Itaque tribus iis horis concisus exercitus atque ipse interfectus est.

[7] De verborum significatione: Insipere far in olam, iacere pullis. Unde dissipare, obsipare, ut quum rustici dicunt: Obsipa pullis escam. (Panckoucke Éditeur, Paris, 1846) § Assente pultis in questa edizione, diversamente da quella usata da Gessner.

[8] Impossibile trovare questa citazione nel precedente testo di Gessner. § Giulio Ossequente Liber prodigiorum, cap. 53, C. Claudio M. Perpenna coss. Bubo in aede Fortunae Equestris comprehensus inter manus expiravit. Faesulis fremitus terrae auditus. Puer ex ancilla natus sine foramine naturae qua humor emittitur. Mulier duplici natura inventa. Fax in caelo visa. Bos locuta. Examen apium in culmine privatae domus consedit. Volaterris sanguinis rivus manavit. Romae lacte pluit. Arretii duo androgyni inventi. Pullus gallinaceus quadripes natus. Fulmine pleraque icta. Supplicatio fuit. Populus Cereri et Proserpinae stipem tulit. Virgines viginti septem carmen canentes urbem lustraverunt. Maedorum in Macedonia gens provinciam cruente vastavit. [anno 662 ab Urbe condita - 92 aC]